شعر "مادر" ایرج میرزا

گویند مرا چو زاد مادر

پستان به دهان گرفتن آموخت

شبها بر گاهواره ی من

بیدار نشست و خفتن آموخت

دستم بگرفت و پا به پا برد

تا شیوه ی راه رفتن آموخت

یک حرف و دو حرف بر زبانم

الفاظ نهاد و گفتن آموخت

لبخند نهاد بر لب من

بر غنچه ی گل شکفتن آموخت

پس هستی من ز هستی اوست

تا هستم و هست دارمش دوست

عاقبت ضعف

قصه شنیدم که بوالعلا به همه عمر

لحم نخورد و ذوات لحم نیازرد

در مرض موت با اجازه دستور

خادم او جوجه ها به محضر او برد

خواجه چو آن طیر کشته دید برابر

اشک تحسّر ز هر دو دیده بیفشرد

گفت چرا ماکیان شدی نشدی شیر

تا نتواند کَسَت به خون کشد و خورد

مرگ برای ضعیف امر طبیعی است

هر قوی اول ضعیف گشت و سپس مرد

ایرج میرزا 

ایرج میرزا/ مثنوی

درِ تجدید و تجدد وا شد

ادبیات، شلم   شوربا شد

تا شد از شعر برون وزن و رَوی

یـافت کاخ ادبیات نوی

می‌کنم قافیه‌ها را پس و پیش

تا شوم نابغة دورة خویش

همه گویند که من استادم

در سخن دادتجدد دادم

این جوانان که تجدد طلبند

راستی دشمن علم و ادبند

               ...

بسکه در لیوِر و هنگام لِتِه 

دوسیه کردم و کارتن تِرِته

بسکه نُت دادم و آنکِت کردم

اشتباه بروت و نت کردم